Kolposkopia to nieinwazyjne badanie umożliwiające dokładną obserwację dolnej części układu rozrodczego. Jest jedną z metod endoskopowych wykorzystywanych w diagnostyce ginekologicznej, pozwala wykryć przedkliniczne postaci raka szyjki macicy. Badanie polega na oglądaniu powierzchni szyjki macicy, dolnej części jej kanału oraz pochwy i sromu przy pomocy urządzenia zwanego kolposkopem. To mikroskop mający zdolność powiększającą kilku- lub kilkunastokrotną. Za jego pomocą uzyskuje się obraz trójwymiarowy. 

​

Najczęściej przeprowadza się ją w przypadku nieprawidłowego wyniku badania cytologicznego lecz wskazaniem do kolposkopii może być także uwidocznienie podczas badania ginekologicznego we wziernikach, podejrzanych zmian na części pochwowej szyjki macicy czy też uporczywe upławy lub świąd sromu.

​

Badanie kolposkopowe nie wymaga znieczulenia, jest ono zupełnie bezbolesne, a wynik otrzymuje się w ciągu zaledwie kilku minut. Można je przeprowadzać wielokrotnie i jest zupełnie nieszkodliwe dla organizmu, dzięki czemu może być wykonywane również u kobiet ciężarnych.

Najbardziej wiarygodne wyniki uzyskuje się u kobiet w okresie aktywności płciowej. Po okresie menopauzy dochodzi do przemieszczania się w głąb kanału szyjki macicy strefy styku nabłonków, przez co staje się ona trudna do uwidocznienia w badaniu kolposkopowym. W związku z tym procesem, aby ograniczyć ryzyko uzyskania fałszywych wyników, u kobiet w okresie menopauzy konieczne jest przeprowadzenie odpowiedniej miejscowej kuracji estrogenowej na kilka dni przed badaniem.

​

Część pochwowa szyjki macicy pokryta jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim, natomiast wnętrze jej kanału wyściela nabłonek walcowaty. Strefa styku tych dwóch nabłonków jest miejscem, w którym najczęściej rozpoczynają się zmiany o charakterze atypii.

​

W badaniu kolposkopowym uwidocznienie tej strefy ma więc szczególne znaczenie. Możliwość dokładnego uwidocznienia, różnicowania i lokalizacji nawet niewielkich zmian ma istotne znaczenie w ustalaniu i przeprowadzaniu prawidłowego monitoringu kobiet zagrożonych patologiami szyjki macicy, pochwy oraz sromu, a także jest przydatne podczas podejmowania decyzji, co do dalszej diagnostyki lub terapii w przypadku wykrycia nieprawidłowości o charakterze przednowotworowym lub nowotworowym.

​

Wielokrotnie kolposkopowa weryfikacja wyniku cytologicznego pozwala na zaniechanie terapii radykalnej na rzecz terapii oszczędzającej, co w przypadku młodych kobiet w okresie prokreacji ma istotne znaczenie.

​

Badanie kolposkopowe umożliwia:                           

• Pobranie wymazu z szyjki macicy do badania cytologicznego, na obecność wirusa HPV czy Chlamydia trachomatis.

• Wykrycie zmian przednowotworowych i mikroinwazji 

• Uwidocznienie takich zmian jak polipy śluzówkowe, zmiany pochodzenia wirusowego, jak np. kłykciny kończyste.

• Uzyskanie materiału tkankowego do badania histopatologicznego podczas biopsji celowanej z miejsc najbardziej podejrzanych

• Ocenę struktury przestrzennej nabłonka, jego barwę, układ i przejrzystość oraz rysunek naczyń krwionośnych

• Dostarczenie informacji na temat etiologii i dynamiki rozwoju zmian w szyjce macicy, pochwie lub na sromie

• Uwidocznienie topografii i ocenę morfologii zmian

• Określenie rodzaju i zakresu zabiegu w przypadku uwidocznienia zmian

• Monitoring efektów terapeutycznych

​

​

W celu uzyskania prawidłowego obrazu kolposkopii nie może ono być wykonywane podczas krwawienia miesiączkowego. Na kilka dni przed zabiegiem wymaga się od pacjentek, by zaniechały współżycia seksualnego, badania ginekologicznego oraz irygacji pochwy.

Kolposkopia jest jedynie badaniem uzupełniającym testy cytologiczne i nie umożliwia postawienia końcowej diagnozy, może ona jedynie sugerować patologię. Do postawienia pełnej diagnozy niezbędna jest weryfikacja histopatologiczna pobranego materiału podczas biopsji celowanej umożliwiającej zróżnicowanie raka inwazyjnego od zmian dysplastycznych.

​

Kiedy należy wykonać kolposkopię?

​

• gdy wynik badania cytologicznego jest nieprawidłowy;

• przy wykryciu infekcji HPV;

• aby pobrać wycinek do badania histopatologicznego  w celu postawienia rozpoznania;

• żeby dokładnie ocenić zmiany sugerujące stan przedrakowy, raka przedinwazyjnego oraz raka naciekającego;

• w celu kontroli poprzednich nieprawidłowych zmian w badaniu kolposkopowym.